Tuğladan Balonlar

Anonim Şirket Yöneticilerine Dersler: Ders 2 – Emlak Yatırımları

Bir önceki yazımızda “anonim şirket yöneticiliği ciddi ve sorumluluk gerektiren bir iştir, politikacılığa hiç benzemez. Özellikle şirketlerin finansal sağlamlığı ve uzun vadeli mali yönetimleri çok hassas konulardır” demiştik. Ve eklemiştik: “TCMB’nin yaptığı ‘ders kitaplarından tercüme faiz-para politikası’ sunumunun etkileyici başarısını göz önüne alarak…”.

Maalesef görünen o ki: Anonim şirket yöneticiliğine heveslenen basit ve maceracı zihinler, piyasaların zorlamasıyla “düşür faizi - düşsün enflasyon!” gibi komik maceralardan vazgeçmiş gibi görünseler de, diğer tüm konularda şirketin finansal yapısını tehlikeye atacak fevri adımlar atmaya devam etmekteler. Ve yine maalesef, akıllanmaları yine piyasaların zorlamasıyla olacak gibi görünüyor. Bu durumda denilebilir ki: borçlanma dengesizliği ile uslanmayanın hakkı ekonomik krizdir…

Gelecekte bu dönemin tarihini yazan ekonomistler en çok rant-emlak-inşaat konusuna yer ayırmak zorunda kalacaklar. Fakat işin en ilginç yanı, daha 2008-2009 krizinin üzerinden 7 yıl bile geçmedi. Yeni Türkiye’nin balonu patlama sinyalleri vermekte, fakat ülkeyi (ya da anonim şirketi) yönetenler kendi “geçici krizlerinin” basangiç-gelişim-sonuç hikayesinin 2008-2009 kriziyle birçok benzerlikler gösterdiğini bir türlü anlamamaktadırlar.

Bugüne kadar rant-emlak-inşaat balonunu şişiren temel üç sebep:

1-) ABD kaynaklı ucuz ve bol para politikası sayesinde borçlanmanın tehlikeli bir şekilde kolaylaşmış olması (bankaların bile 100 liralık mevduata karşılık 120 liralık kredi verdiği ortama düpedüz çılgınlık ve sorumsuzluk denir). Gelişmekte olan ülkelerdeki yüksek faizin peşine takılan sıcak sermaye (özellikle tahvil piyasaları ve gölge bankacılık) bunu bir müddet mümkün kılmış olsa da artık bu dönem sona erdi. ABD merkez bankası (FED)’nın yakın gelecekte beklenen faiz artırımı bu durumu